මා දැන් වසර කිහිපයක සිට ජවිපෙ (මාලිමාව) දැඩි ලෙස විවේචනය කරමින් සිටී. එසේ තිබියදිත් පසුගිය කාලය තුල මාද ඔවුන්ගේ සමහර සාකච්ඡාවලට සහභාගී වී ඇත (ඒවා ඵල රහිත "බොල්" විය). මාලිමාව ජයග්‍රහනය කරන්නට යන පිරිසෙන් අතිශය බහුතරය එසේ කරන්නට සිතන්නේ දශක කිහිපයක සිට රට පාලනය කල දේශපාලු පක්ෂ විසින් සිදු කරන ලද විනාශකාරී මංකොල්ලකාරී දේශපාලනය නිසාය. උනුත් හොඳ නැහැ මුනුත් හොඳ නැහැ නිසා ජවිපෙට දීලවත් බලමු යන හැඟීමෙන් යුතුව ඔවුන් වැඩ කරනවා. වෙනත් විකල්ප නොමැති නිසා, සමහරවිට අසරනකමට ජවිපෙට ඡන්දය දීමට ඔවුන් ඉබේම පෙලඹීම අසාධාරනද නැත. එහෙත් අප විසින් දේශපාලන පක්ෂයක් හෝ කණ්ඩායමක් තෝරා ගත යුත්තේ එසේ නොවේ. ඔවුන් විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද යෝජනා, ප්‍රතිපත්තිවලට එකඟ නම් පමනයි අපගේ ඡන්දය ලබා දිය යුත්තේ. එහෙත්, ජවිපෙට සහය දක්වන පිරිස ජවිපෙ ප්‍රතිපත්ති දන්නේද? පැහැදිලිවම නැත. ට්‍රෙන්ඩ් එකට දේශපාලනය කිරීමට පුරුදුව සිටින ලාංකිකයන්ට ප්‍රතිපත්ති දේශපාලනය කොහෙත්ම හුරු නැත. ජවිපෙ පාක්ෂිකයා පොහොට්ටුවේ පාක්ෂිකයාට වඩා ගර්හිත තත්වයේ සිටී. ජවිපේ කෝර් එකට ඔවුන්ගේ නායකයාගේ වදන් පන්සිල් පද, කොරානය, භගවත් ගීතාව, දස පනත වැනි
බුදු සමිඳු දැකීම (සතර මහා භූත යනු?)
බුදු රඳුන්ගේ දහම අනුව, ලොව පවතින සියලු දෑ පඨවි,
ආපෝ, වායෝ, තේජෝ යන සතර මහා භූතයන්ගෙන් සෑදී ඇත. මෙහි පාළි භාෂාවේ වචනයක් වන “භූත”
යන්නෙහි සරල තේරුම “යමක් සාදන්නා” යන්නයි. සියලුම දෑ සාදනු ලබන්නේ මෙම “සාදන්නන්”
හෙවත් “භූත” සතරින් පමණක් නිසා, ඒවාට මහා භූත යන නම ලැබී ඇත. මෙම සතර මහා භූත යනු
මොනවාදැයි ඇසුවොත් සාතිශය බහුතරය දෙන පිළිතුරක වනුයේ “පස්, ලී, වීදුරු වැනි තද
දුව්‍ය පඨවි වලිනුත්; තෙල්, වතුර වැනි ගලාගෙන යන දේවල් ආපෝවලිනුත්; සුළං වැනි
හමාගෙන යන සියුම් දේවල් වායෝ වලිනුත්; උෂ්ණත්වය/තාපය තේජෝ වලිනුත්” සමන්විත බවයි.
මෙලෙස මහා භූතයන් දෙස බැලීම “සූත්‍රාන්තික විග්‍රහය” නමි. එනම්, විවිධ නුවණ මට්ටම්
සහිත බොහෝ දෙනාට තේරෙන අයුරින් පැවසීමට එසේ පැහැදිලි කෙරේ. එය මහා භූතයන් ද්‍රව්‍යාත්මක
ආකාරයෙන් සලකා කෙරෙන විග්‍රහයකි. එහෙත් “ආභිධර්මික විග්‍රහය” ඊට වෙනස් වන අතර, එම
විග්‍රහය බුදු දහමේ නිවැරදි විග්‍රහය වේ.
පඨවි, ආපෝ, තේජෝ හා වායු යන සතරම ද්‍රව්‍යාත්මක නොවේ.
ඒවා “ගතිගුණ” හතරක් ලෙස සැලකිය යුතුය. පඨවි යනු ඕනෑම දේකට “තද ගතිය” ලබා දෙන
ගුණයකි. උදාහරණ කිහිපයක් සැලකීමෙන් මෙය පැහැදිලි කළ හැකිය. යකඩ කැබැල්ලක් අතට
ගන්න. එය ඉතා තදට ඔබේ අතට දැනේ. එම ඉතා තද ගතිය පැහැදිලිවම පඨවි නිසා බව වැටහේ.
දැන්, පොතක් හෝ රෙදි කැබැල්ලක් හෝ ස්පොන්ජ් කැබැල්ලක් හෝ අතට ගන්න. එයද තදය. එහෙත්
යකඩ කැබැල්ල තරම් තද නොවේ. එහෙත් එයද අතට දැනෙන තද ද්‍රව්‍යයක් නිසා පඨවි ගුණය ඇති
බව පෙනේ. එහෙත් යකඩ කැබැල්ලට වඩා පඨවි ගුණය අඩුය. දැන් ජලය සලකා බලන්න. ඔබේ අත ජලය
තුළට දැමූ විට යම් වෙනසක් දැනේ. එහි යම් තද ගතියක්ද ඇත. එහි තද ගතිය හොඳටම දැනීමට
නම් ගඟකට හෝ ජලාශයකට අත දමා අත වේගයෙන් එහා මෙහා කිරීමට උත්සහ දරන්න. ඔබට දැනේවී
ජලයෙන් පිටතදී පහසුවෙන් එහා මෙහා කරපු අත ජලය තුළදි අමාරුවෙන් එහා මෙහා කළ යුතු
බව. ඊට හේතුව, ජලයේ ඇති පඨවි ගුණයයි. දැන් සැරට සුළං හමන මොහොතක සුළඟට විරුද්ධ
දිශාවට දුවන්න. ඔබට දැනේවි සුළ‍ගේ ඇති පඨවි ගුණය. මේ අනුව, පඨවි යනු “ඝන, ද්‍රව,
වායු” යනුවෙන් අප භෞතික විද්‍යාවේදී හඳුනාගන්නා ලද (පදාර්ථයේ අවස්ථා) සියල්ලෙහිම
පවතින ගතිගුණයක් බව පැහැදිලිය. මෙය තවදුරටත් පැහැදිලි වේවි අනෙක් භූතයන් ගැනද
අවබෝධ කරගත් පසු.
ආපෝ යනු ඉහත සඳහන් පඨවි එක්රැස් කිරීමට (විසිරීමට
ඉඩ නොදී තබා ගැනීමට) ඇති හැකියාව හෙවත් ගතිගුණයයි. ද්‍රව්‍යයක පඨවි ගුණය වැඩිපුර
දැනෙන යකඩ වැනි ඝන ද්‍රව්‍යවල ආපෝ ගුණයද වැඩිය. එලෙසම, ආපෝ ගුණය ඊට වඩා අඩුවෙන්
පවතින ජලය වැනි ද්‍රව්‍යවලට ගලායෑමට හැකි වන්නේ ආපෝ ගුණය පැවතියත් එය අධික
මට්ටමින් නොපැවතීම නිසයි. ඒ ආකාරයෙන් අප අවට වායුගෝලයේ ඇති වාතය ආදිය අපේ ශරීරයට
ඉතා අඩුවෙන් දැනෙන්නේ (හා එම වාත අංශු ඈතින් ඈතට පිහිටා තිබෙන සේ අප විද්‍යාවේදී
ඉගෙන ගන්නේ) ආපෝ ගුණය තවත් අඩුවෙන් පවතින නිසාය. ආපෝ ගුණය සම්පූර්ණයෙන්ම ශූන්‍ය
වුවහොත් ද්‍රව්‍යය විසිරී මුළු විශ්වය පුරාම පැතිරී යනු ඇත. එක්තරා විදියකට ආපෝ
යනු “ආකර්ෂණ බලයක්” ලෙසද සැලකිය හැකිය.
වායු යනු ආපෝ ගුණයට ප්‍රතිවිරුද්ධ ගුණය වේ. එනම්, ද්‍රව්‍ය එකිනෙකාගෙන් ඈත් කරන හෙවත්
විකර්ෂණය කරන ගති ගුණය වායු වේ. ආපෝ ගුණය පමණක් පැවැතියේ නම්, විශ්වයේ තිබෙන සියලු
දෑ එක ගුලියක් සේ එක්තැන් වනු ඇත. එහෙත් වායු ගුණය නිසා තත්වය එසේ නොවේ. වායු
ගුණයේ ආනුභා‍වයෙන් ද්‍රව්‍ය ඛණ්ඩනය වී වෙන් වෙන්ව පවතී. ඔබ මා ගස් කොලං තනි තනි
ඒකක ලෙස පවතින්නේ මෙම වායු ගුණයේ ප්‍රබල බලපෑම නිසාය. “ඝන ද්‍රව වායු” ලෙස විද්‍යාවේ
උගැන්වෙන පදාර්ථයේ අවස්ථාද ඒ ඒ ආකාරයෙන් පවතින්නේ ඇත්තටම වායු හා ආපෝ යන
ගුණ දෙකෙහි අන්තර් ක්‍රියාකාරිත්‍වය නිසාය.
තේජෝ යනු උෂ්ණත්වය වේ. උෂ්ණත්වය යනු විශ්වයේ සෑම
දෙයක් සතුවම පවත්නා ගති ගුණයකි. මෙම ගුණය අනෙක් ගුණයන්ට විශාල බලපෑම්
කළ හැකිය. විද්‍යාවට අනුව ඕනෑම අංශුවකට ශක්තියක් පවතී. බුදු දහමේ කියැවෙන මෙම
තේජෝ ගුණය ඇත්තටම නියෝජනය කරන්නේ එම ශක්තිය වේ.
මේ ආකාරයෙන් බැලූ කල බුදු දහමේ කියැවෙන මහා භූත
විද්‍යාවේ ඉගැන්වෙන දේට වඩා වෙනස්ය. තවද, පැරණි බටහිර හා පෙරදිගද ප්‍රචලිත “ජලය,
පස, වාතය, ගින්දර” වලින් මුලු විශ්වීය වස්තූන් සෑදී පවතී යන අදහසට මතුපිටින් (සූත්‍රාන්තිකව)
අනුගත වුවත්, ඊට වඩා ඉතා ගැඹුරු හා සියුම්ය.
Buddhism