තවත් අපූරු ඡන්දයක් නිම විය. එය කරුණු රැසක් නිසා අපූර්ව වේ. සමහරු කියන පරිදි රදලයන්ගේ දේශපාලනයේ අවසානයක් (තාවකාලිකව හෝ) ඉන් සිදු විය. වැඩ කරන ජනයාගේ, නිර්ධන පංතියේ නායකයෙකු හා පක්ෂයක් බලයට පත් වීමද සුවිශේෂී වේ. රටේ මෙතෙක් සිදු වූ සකල විධ අපරාධ, දූෂන, භීෂන සොයා දඩුවම් කරනවා යැයි සමස්ථ රටවැසියා විශ්වාස කරන පාලනයක් ඇති විය. තවද, බහුතර කැමැත්ත නැති (එනම් 43%ක කැමැත්ත ඇති) ජනපතිවරයකු පත් විය. ජවිපෙ නායකයෙක් "තෙරුවන් සරණයි" කියා පැවසීමත් පුදුමය. මේ සියල්ල ලංකා ඉතිහාසයේ පලමු වරට සිදු වූ අපූරු දේශපාලන සංසිද්ධි වේ. මාද විවිධ හේතුන් මත අනුරට විරුද්ධව මෙවර තර්ක විතර්ක, සංවාද විවාද, හා "මඩ" යහමින් ගැසූ තත්වයක් මත වුවද, ඔහු දැන් රටේ ජනපති බැවින් ඔහුට පලමුව සුබ පතමි. ඔහුට විරුද්ධව වැඩ කලත්, මා (කිසිදා) කිසිදු පක්ෂයකට හෝ පුද්ගලයකුට කඩේ ගියේද නැති අතර අඩුම ගණනේ මාගේ ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීමටවත් ඡන්ද පොලට ගියෙ නැත (ජීවිතයේ පලමු වරට ඡන්ද වර්ජනයක). උපතේ සිටම වාමාංශික දේශපාලනය සක්‍රියව යෙදුනු පවුලක හැදී වැඩී, විප්ලවවාදි අදහස්වලින් මෙතෙක් කල් දක්වා සිටි මා පලමු වරට සාම්ප්‍රදායික (කන්සර්වටිව්...
නීතිය හා වෛශ්‍යා වෘත්තිය යන වචන දෙක ගැන කියැවෙන කොට එකවරම මේ දෙකෙහි තිබෙන පොදු ලක්ෂණය ලෙස මතක් වෙන්නේ මානවයා සතු පැරණිතම "වෘත්තින්" දෙක මේ බවයි. මේ ඊයෙ පෙරේදා බාර් ඇසෝසියේෂන් එකේ අභිනව සභාපති උදය සිල්වාගේ පදවි ප්‍රාප්ති උත්සවයට ප්‍රධාන අමුත්තා ලෙස සහභාගි වූ අගමැත්තාද මේ බව ප්‍රහර්ෂණාත්මකව ඉඟි කළේය.
ලංකාවේ අද නීතිය ක්‍රියාත්මක වන හැටි දැක්කහම මට නම් සිතෙන්නේ දැන් කාලයක සිට එම වචන දෙකෙන් වෘත්තින් දෙකක් නොව එක වෘත්තියක් ගැන කියැවෙන බවයි.
නීතිය සාදන ඊනියා ව්‍යවස්ථාදායකයත්, එම නීති වනචාරි විධායකය විසින් බලාත්මක කරන විට සිදුවන තත්වයන් සාධාරණ අයුරින් සිදුවීම තහවුරු කිරීමට සිටින ඊනියා අධිකරණයත් යන දෙකම ගනිකා මඩම් හා සමාන තත්වයන් මෑත ඉතිහාසය පුරාව අපට නැවත නැවත පෙන්වා දේ. මුන් දෙගොල්ලන්ම වනචර විධායකය සන්තර්පණය කරයි.
මොහාන් පීරිස් සිටියේ ලංකාවේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ අගවිනිසුරු ලෙස නම් (නිල වාර්තාවල/මහාවංශයේ ඌ එවැනි නිලයක් දැරුවේද නැද්ද යන්න කෙසේ තිබේදැයි සොයා බැලිය යුතුය), උගේ අමන ක්‍රියාකලාපයන් අධිකරණයේ දෝෂ නොවේද? ගැහැනුන්නට බලහත්කාරකම් කරපු ආබෲ සිටියේද ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේය. මහින්දට හා උගේ ඇට ලෙව කෑ එවක අගවිනිසුරු පීරිස්ගේ අභිමතය පරිදි ක්‍රියා කළ අධිකරණ ලංකාවේ නොතිබුණේද? අද පිස්සෙකු සේ වරින් වර වචන වෙනස් කරන සරත් සිල්වා සිටියේද උපරිමාධිකරණ අගවිනිසුරු ලෙස නොවේද? අලි හොරකම් කළ තවත් දූෂිත මහෙස්ත්‍රාත් කෙනෙකු වන ගමගේ සිටියේද අපට සාධාරණය ඉටු කරන පුටුවේය. ඌව ආරක්ෂා කිරීමට ක්‍රියා කළ අධිකරණ නිලධාරින් තවමත් අපට නීතිය කොරන්නේ එම පුටුවල සිටිමිනි.
යම් කාන්තාවක් එක් වතාවක් හෝ වෛශ්‍යා වෘත්තියේ යෙදී සිටි විට, එම කාන්තාව ඉන්පසු ඉන් ඉවත් වුවත්, ජීවිත කාලයේම එම පැල්ලම දරමින් සිටීමට සිදු වේ. අපේ අධිකරණ එතරම් දූෂිතය.
ලොව පුරාම මෙවැනි තත්වයන් අඩුවැඩි වශයෙන් දක්නට ලැබේ. මොන මොන ශාස්තෘන් කෙසේ කීවත්, අනෙක් තිරිසන් සතුන් මෙන්ම මිනිසාද සත්ව ගතිගුණ ඔස්සේම හැසිරේ. එනිසා වෙලාවක මට සිතෙන්නේ නීතියේ ආධිපත්‍ය, පුරවැසි අයිතින්, මානව හිමිකම්, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය, මානව ශිෂ්ඨාචාරය වැනි බර වචනවලින් කියන එකක්වත් සැබැවින්ම පොලොවේ නැති මිරිඟු විය හැකියි කියාය. එහෙත් ශාස්තාධ්‍යනයේදී හා සංහතික මාධ්‍යවල අපේ කන් පිරෙනකල්ම කියන්නේ එම ගුණයන් රකිනු කියාය. මේ සියල්ලම කටින් කරන කයිවාරුය. රාජ්‍ය නායකයන්ගේ සිට අගවිනිසුරුවන්ගේ සිට බලයක්/අධිකාරයක් ඇති හැම එකාගේම හක්කේ බුදුරැස් බොක්කේ දඩමස්ය.
මහා ලොකු මූලික නීතිය යැයි වන්දනාමාන කරන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ තිබෙන බොහෝ ව්‍යවස්ථාවන් අමුඅමුවේ උල්ලංඝනය වේ. ඇත්තටම එය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් නොව, පාණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවකි.
එක් ව්‍යවස්ථාවකින් කියන්නේ උසාවියකින් වරදකරුවකු වන තෙක් ඕනෑම කෙනෙකුට දඩුවම් දිය නොහැකියි කියාය. එහෙත් නඩුවක් කඩිනමින් අසා ඉවර කරන්නේ නැතිව, දිගින් දිගටම රිමාන්ඩ් කිරීමෙන් සත්‍ය ලෙසම සිදු වන්නේ චූදිතයා දඩුවම් විඳීමකි. රිමාන්ඩ් කරන්නේ චූදිතයා උසාවි මඟහරීවි හෝ නඩු කටයුත්තට බාධා එල්ල කරාවි යන සාධාරණ පදනම් මතයි. එසේ නොකරතැයි සිතිය හැකි අයවලුන් පවා හුදු කාලකන්නි දේශපාලුවන්ට ඕනෑ විදියට රිමාන්ඩ් කරන බවක් පෙනේ. දේශපාලුවන් කුමක් කීවත්, අඩුම වශයෙන් අධිකරණයට ඍජුව සාධාරණ තීරණ ගත හැකිව තිබුණත්, වෛශ්‍යා කාන්තාවන් සල්ලිවලට ඇඟ විකුනන්නා සේ තීන්දු ලබා දෙන බවක් පෙනේ. එක් එක් නඩුකාරයා සතුව යම් අභිමතයක් තිබුණත්, තමන් දෙන තීන්දු සෙසු අධිකරණවල හා පෙර තීන්දු සමඟ සාම්‍යකරණයක් (harmonized) තිබිය යුතුය; යුක්තියුක්ත විය යුතුය.
සෑම පුරවැසියෙකුටම සමානව සලකන්න යැයි තවත් ව්‍යවස්ථාවක් නමට පමණක් පාණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ ඇත. එහෙත් තත්කාලයෙහි පොදු දේපල අපහරණය නම් නඩුවේදී එය තඹදොයිතුවකට මායිම් කර නැත. විමල් පෛත්තියංගරස් වීරවංශව එම චෝදනාවට රිමාන්ඩ් කර ඇතත්, එම වරදටම එකට හවුල්කාරිත්වය දරන තවත් දේශපාලුවෝ දෙදෙනෙකු වන ආශු මාරසිංහ හා ලසන්ත අලගියවන්න යන අයට අඩුම ගානේ චෝදනාවක්වත් නැතිව වැජඹේ. මා හැමදාමත් කියන්නා සේ මේක මුංගෙ අම්මගෙ නීතියයි. ඊටත් වඩා දසදහස් ගුණයකින් රටට බලපාන බැඳුම්කර සිද්ධියේදී චෝදනා ලැබ තිබෙන අර්ජුන් මහේන්ද්‍රන් හා උගේ නල්ල මලේ බෑණාට විරුද්ධව එක වචනයක්වත් *පුංසක අගමැත්තා එල්ල කරන්නේ නැත.
චෝදනාවක් එල්ල කිරීමට බැලූබැල්මට (prima facie) කාරණා තිබීමයි එකම කොන්දේසිය වන්නේ. ඒ අනුව විමල් පයිත්තියංගරස් වීරවංශට එල්ල කළ චෝදනාව ඉතාම නිවැරදිය. ඌව නිකංම රිමාන්ඩ් කර චෝදනාලාභියෙකු ලෙස තැබීමෙන් පලක් නැත. කඩිනම් නඩුවිභාගයක් තබා දඩුවම් දිය යුතුය. උගේ වෙනත් වත්කම් ලබා ගත් හැටිද සොයා බැලිය යුතුය. තමන්ගේ හා අඹුවගේ හොර පාස්පෝට් ගැනද සොයා බැලිය යුතය. මේ සියල්ලට පෙර ඌව සීගිරි බැලීමට එක්කගෙන යා යුතුය.
එලෙසම ආශුට, අලගියවන්නට, ඇලෝසියස්ට, අර්ජුන්ටද නඩු පැවරිය යුතුය. විරුද්ධවාදින්ට නීතිය වනචර විදියට ක්‍රියාත්මක කරමින්, තමන්ගේ ඇට උරන එවුන්ට නීතිය ක්‍රියාත්මක නොකර සිටීමත්ම තවත් අපරාධයකි. මේ සියල්ලම බලමින් ජනපති හිටං සිටී. බාලගිරි දෝෂය මෙන් මේවා සොයා බලා ලබා දෙනවා යැයි කියන උගේ සහන එන්නේ ගොලුබෙල්ලෙකු පිට උඩය.
හැමදේටම ජංගි ගලවගෙන සටන් වදින ජවිපෙ අලුත්ම ආකාරයට වෛශ්‍යා නිරූපණයක යෙදේ. ඇත්තටම රටේ තිබෙන ප්‍රශ්න ගැන කතා කරන්න එකෙක් නැති වීමම රටේ තිබෙන සමස්ථ බංකොලොත්බව කියා පාන්නකි.
අවසාන වශයෙන් විමල් පෛත්තියංගරස් වීරවංශ ගැන වචනයක් කීමට තිබේ. බොහෝ අය සිතන් සිටියේ උන්වහන්නේ ජාතියේ මහා විරුවෙකු ලෙසයි. එස් මහින්ද හිමිගේ කවියක් පවා ඔහු වෙනුවෙන් යොදා ගනු දුටුවා. තවද, "දෙක දෙකෙන් බෙදා 0යි" යන නව ගණිත සිද්ධාන්තය ලොවට දායාද කළ පෛත්තියංගරස් යන ගරු නමින් පිදුම් ලද ශ්‍රේෂ්ඨ ගනිතඥයෙකි හේ. එවැනි පෞරෂයක් තමන්ගේ දරුවන්ව බඩගින්නේ තබා තමන්ව රිමාන්ඩ් එකෙන් අනේ එලියට දාන්න යැයි සොටු පෙරාගෙන ඇඬීම උන්වහන්සේගේ අනුගාමිකයන්ට නම් විලි ලැජ්ජා උපදවනු ඇතැයි සිතේ. ගල් පිලිම හා බොල් පිලිම අතර වෙනස එයයි. එහෙත් එය වටහාගැනීමට තරම් සමත් බුද්ධිමත් ජනතාවක් ලංකාවේ නැත.
ලංකාවේ අද නීතිය ක්‍රියාත්මක වන හැටි දැක්කහම මට නම් සිතෙන්නේ දැන් කාලයක සිට එම වචන දෙකෙන් වෘත්තින් දෙකක් නොව එක වෘත්තියක් ගැන කියැවෙන බවයි.
නීතිය සාදන ඊනියා ව්‍යවස්ථාදායකයත්, එම නීති වනචාරි විධායකය විසින් බලාත්මක කරන විට සිදුවන තත්වයන් සාධාරණ අයුරින් සිදුවීම තහවුරු කිරීමට සිටින ඊනියා අධිකරණයත් යන දෙකම ගනිකා මඩම් හා සමාන තත්වයන් මෑත ඉතිහාසය පුරාව අපට නැවත නැවත පෙන්වා දේ. මුන් දෙගොල්ලන්ම වනචර විධායකය සන්තර්පණය කරයි.
මොහාන් පීරිස් සිටියේ ලංකාවේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ අගවිනිසුරු ලෙස නම් (නිල වාර්තාවල/මහාවංශයේ ඌ එවැනි නිලයක් දැරුවේද නැද්ද යන්න කෙසේ තිබේදැයි සොයා බැලිය යුතුය), උගේ අමන ක්‍රියාකලාපයන් අධිකරණයේ දෝෂ නොවේද? ගැහැනුන්නට බලහත්කාරකම් කරපු ආබෲ සිටියේද ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේය. මහින්දට හා උගේ ඇට ලෙව කෑ එවක අගවිනිසුරු පීරිස්ගේ අභිමතය පරිදි ක්‍රියා කළ අධිකරණ ලංකාවේ නොතිබුණේද? අද පිස්සෙකු සේ වරින් වර වචන වෙනස් කරන සරත් සිල්වා සිටියේද උපරිමාධිකරණ අගවිනිසුරු ලෙස නොවේද? අලි හොරකම් කළ තවත් දූෂිත මහෙස්ත්‍රාත් කෙනෙකු වන ගමගේ සිටියේද අපට සාධාරණය ඉටු කරන පුටුවේය. ඌව ආරක්ෂා කිරීමට ක්‍රියා කළ අධිකරණ නිලධාරින් තවමත් අපට නීතිය කොරන්නේ එම පුටුවල සිටිමිනි.
යම් කාන්තාවක් එක් වතාවක් හෝ වෛශ්‍යා වෘත්තියේ යෙදී සිටි විට, එම කාන්තාව ඉන්පසු ඉන් ඉවත් වුවත්, ජීවිත කාලයේම එම පැල්ලම දරමින් සිටීමට සිදු වේ. අපේ අධිකරණ එතරම් දූෂිතය.
ලොව පුරාම මෙවැනි තත්වයන් අඩුවැඩි වශයෙන් දක්නට ලැබේ. මොන මොන ශාස්තෘන් කෙසේ කීවත්, අනෙක් තිරිසන් සතුන් මෙන්ම මිනිසාද සත්ව ගතිගුණ ඔස්සේම හැසිරේ. එනිසා වෙලාවක මට සිතෙන්නේ නීතියේ ආධිපත්‍ය, පුරවැසි අයිතින්, මානව හිමිකම්, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය, මානව ශිෂ්ඨාචාරය වැනි බර වචනවලින් කියන එකක්වත් සැබැවින්ම පොලොවේ නැති මිරිඟු විය හැකියි කියාය. එහෙත් ශාස්තාධ්‍යනයේදී හා සංහතික මාධ්‍යවල අපේ කන් පිරෙනකල්ම කියන්නේ එම ගුණයන් රකිනු කියාය. මේ සියල්ලම කටින් කරන කයිවාරුය. රාජ්‍ය නායකයන්ගේ සිට අගවිනිසුරුවන්ගේ සිට බලයක්/අධිකාරයක් ඇති හැම එකාගේම හක්කේ බුදුරැස් බොක්කේ දඩමස්ය.
මහා ලොකු මූලික නීතිය යැයි වන්දනාමාන කරන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ තිබෙන බොහෝ ව්‍යවස්ථාවන් අමුඅමුවේ උල්ලංඝනය වේ. ඇත්තටම එය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් නොව, පාණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවකි.
එක් ව්‍යවස්ථාවකින් කියන්නේ උසාවියකින් වරදකරුවකු වන තෙක් ඕනෑම කෙනෙකුට දඩුවම් දිය නොහැකියි කියාය. එහෙත් නඩුවක් කඩිනමින් අසා ඉවර කරන්නේ නැතිව, දිගින් දිගටම රිමාන්ඩ් කිරීමෙන් සත්‍ය ලෙසම සිදු වන්නේ චූදිතයා දඩුවම් විඳීමකි. රිමාන්ඩ් කරන්නේ චූදිතයා උසාවි මඟහරීවි හෝ නඩු කටයුත්තට බාධා එල්ල කරාවි යන සාධාරණ පදනම් මතයි. එසේ නොකරතැයි සිතිය හැකි අයවලුන් පවා හුදු කාලකන්නි දේශපාලුවන්ට ඕනෑ විදියට රිමාන්ඩ් කරන බවක් පෙනේ. දේශපාලුවන් කුමක් කීවත්, අඩුම වශයෙන් අධිකරණයට ඍජුව සාධාරණ තීරණ ගත හැකිව තිබුණත්, වෛශ්‍යා කාන්තාවන් සල්ලිවලට ඇඟ විකුනන්නා සේ තීන්දු ලබා දෙන බවක් පෙනේ. එක් එක් නඩුකාරයා සතුව යම් අභිමතයක් තිබුණත්, තමන් දෙන තීන්දු සෙසු අධිකරණවල හා පෙර තීන්දු සමඟ සාම්‍යකරණයක් (harmonized) තිබිය යුතුය; යුක්තියුක්ත විය යුතුය.
සෑම පුරවැසියෙකුටම සමානව සලකන්න යැයි තවත් ව්‍යවස්ථාවක් නමට පමණක් පාණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ ඇත. එහෙත් තත්කාලයෙහි පොදු දේපල අපහරණය නම් නඩුවේදී එය තඹදොයිතුවකට මායිම් කර නැත. විමල් පෛත්තියංගරස් වීරවංශව එම චෝදනාවට රිමාන්ඩ් කර ඇතත්, එම වරදටම එකට හවුල්කාරිත්වය දරන තවත් දේශපාලුවෝ දෙදෙනෙකු වන ආශු මාරසිංහ හා ලසන්ත අලගියවන්න යන අයට අඩුම ගානේ චෝදනාවක්වත් නැතිව වැජඹේ. මා හැමදාමත් කියන්නා සේ මේක මුංගෙ අම්මගෙ නීතියයි. ඊටත් වඩා දසදහස් ගුණයකින් රටට බලපාන බැඳුම්කර සිද්ධියේදී චෝදනා ලැබ තිබෙන අර්ජුන් මහේන්ද්‍රන් හා උගේ නල්ල මලේ බෑණාට විරුද්ධව එක වචනයක්වත් *පුංසක අගමැත්තා එල්ල කරන්නේ නැත.
චෝදනාවක් එල්ල කිරීමට බැලූබැල්මට (prima facie) කාරණා තිබීමයි එකම කොන්දේසිය වන්නේ. ඒ අනුව විමල් පයිත්තියංගරස් වීරවංශට එල්ල කළ චෝදනාව ඉතාම නිවැරදිය. ඌව නිකංම රිමාන්ඩ් කර චෝදනාලාභියෙකු ලෙස තැබීමෙන් පලක් නැත. කඩිනම් නඩුවිභාගයක් තබා දඩුවම් දිය යුතුය. උගේ වෙනත් වත්කම් ලබා ගත් හැටිද සොයා බැලිය යුතුය. තමන්ගේ හා අඹුවගේ හොර පාස්පෝට් ගැනද සොයා බැලිය යුතය. මේ සියල්ලට පෙර ඌව සීගිරි බැලීමට එක්කගෙන යා යුතුය.
එලෙසම ආශුට, අලගියවන්නට, ඇලෝසියස්ට, අර්ජුන්ටද නඩු පැවරිය යුතුය. විරුද්ධවාදින්ට නීතිය වනචර විදියට ක්‍රියාත්මක කරමින්, තමන්ගේ ඇට උරන එවුන්ට නීතිය ක්‍රියාත්මක නොකර සිටීමත්ම තවත් අපරාධයකි. මේ සියල්ලම බලමින් ජනපති හිටං සිටී. බාලගිරි දෝෂය මෙන් මේවා සොයා බලා ලබා දෙනවා යැයි කියන උගේ සහන එන්නේ ගොලුබෙල්ලෙකු පිට උඩය.
හැමදේටම ජංගි ගලවගෙන සටන් වදින ජවිපෙ අලුත්ම ආකාරයට වෛශ්‍යා නිරූපණයක යෙදේ. ඇත්තටම රටේ තිබෙන ප්‍රශ්න ගැන කතා කරන්න එකෙක් නැති වීමම රටේ තිබෙන සමස්ථ බංකොලොත්බව කියා පාන්නකි.
අවසාන වශයෙන් විමල් පෛත්තියංගරස් වීරවංශ ගැන වචනයක් කීමට තිබේ. බොහෝ අය සිතන් සිටියේ උන්වහන්නේ ජාතියේ මහා විරුවෙකු ලෙසයි. එස් මහින්ද හිමිගේ කවියක් පවා ඔහු වෙනුවෙන් යොදා ගනු දුටුවා. තවද, "දෙක දෙකෙන් බෙදා 0යි" යන නව ගණිත සිද්ධාන්තය ලොවට දායාද කළ පෛත්තියංගරස් යන ගරු නමින් පිදුම් ලද ශ්‍රේෂ්ඨ ගනිතඥයෙකි හේ. එවැනි පෞරෂයක් තමන්ගේ දරුවන්ව බඩගින්නේ තබා තමන්ව රිමාන්ඩ් එකෙන් අනේ එලියට දාන්න යැයි සොටු පෙරාගෙන ඇඬීම උන්වහන්සේගේ අනුගාමිකයන්ට නම් විලි ලැජ්ජා උපදවනු ඇතැයි සිතේ. ගල් පිලිම හා බොල් පිලිම අතර වෙනස එයයි. එහෙත් එය වටහාගැනීමට තරම් සමත් බුද්ධිමත් ජනතාවක් ලංකාවේ නැත.